تأملی در تأثیر پایان جنگ اوکراین بر اقتصاد و صنایع دفاعی آنکارا

جنگ روسیه و اوکراین در زمانی اقتصاد ترکیه را تحت فشار قرار داد که این کشور درگیر سیاست‌های پولی نامتعارف اردوغان بود. اما اکنون با امید به صلح و بازسازی اوکراین، آنکارا می‌تواند از کاهش قیمت انرژی، رونق صادرات دفاعی و مشارکت در پروژه‌های بازسازی بهره‌مند شود؛ فرصتی که می‌تواند مسیر اقتصاد شکننده ترکیه را تغییر دهد.

اندیشکده زاویه: تهاجم روسیه به اوکراین در زمانی به ترکیه ضربه زد که این کشور با نگرانی بازار در مورد سیاست های پولی و اقتصادی غیرمتعارف رئیس جمهور اردوغان دست و پنجه نرم می‌کرد. اردوغان نرخ بهره بالا را آفتی برای رشد و تورم می‌دانست و نرخ بهره را برای بخش عمده‌ای از دهه قبل به طور مصنوعی پایین نگه داشته بود. نتیجه، اقتصادی بیش از حد متورم بود که در عدم تعادل‌هایی مانند کسری حساب جاری گسترده، لیر ضعیف همیشگی و تورم بالا آشکار شد.

این جنگ چالش‌های پیش روی سیاست‌گذاران ترکیه را تشدید کرد، زیرا قیمت جهانی نفت و انرژی را افزایش داد و هزینه واردات انرژی ترکیه را در سال 2022 به بیش از 50 میلیارد دلار رساند. کسری تجارت کالایی ترکیه با روسیه، شریک اصلی واردات انرژی آن، در سال 2022 تقریباً دو برابر شد و به نزدیک 50 میلیارد دلار رسید. بخشی از این عدم تعادل تجاری رو به رشد با افزایش درآمد گردشگران روسی جبران شد، که دیگر در اروپا از آن‌ها استقبال نمی‌شود. اما جنگ، پس‌زمینه ضعیف اقتصاد کلان را بسیار بدتر کرد و شاید چرخش اجتناب‌ناپذیر 180 درجه‌ای سیاست را تسریع کرد که پس از انتخابات 2023 با انتصاب مهمت شیمشک و یک تیم سیاسی ارتدکس‌تر رخ داد.

درک خطرات مرتبط با جنگ، مانند تورم بالاتر، هزینه‌های بالاتر واردات و خطرات تحریم‌ها، واکنش سیاستی تدافعی‌تری را در داخل ترکیه تشویق کرد. در نهایت، این می‌توانست مثبت باشد، زیرا به نظر می‌رسد حرکت به سمت ارتدکس، رشد پایدارتری را به همراه داشته باشد و ممکن است خطرات یک بحران سیستماتیک بزرگ‌تر در ترکیه را کاهش داده باشد. اما بدون شک ترکیب هزینه‌های مرتبط با جنگ، مانند قیمت‌های بالاتر واردات انرژی و تشدید سیاست‌ها از آن زمان، برای ترکیه دردناک بوده است.

با این حال، اکنون تمرکز زیادی بر مذاکرات صلح با میانجیگری ایالات متحده و امید به پایان زودهنگام جنگ در اوکراین است. آیا این می‌تواند برای ترکیه مفید باشد؟

افزایش تولید ناخالص داخلی واقعی

برای شروع، یک صلح پایدار و لغو تحریم‌ها علیه روسیه احتمالاً باعث کاهش اختلاف ژئوپلیتیکی قیمت نفت، انرژی و کالاها خواهد شد. این در حالی است که از قبل صحبت‌هایی در مورد اشباع قیمت جهانی نفت وجود دارد. قیمت‌های پایین‌تر نفت و انرژی، نزدیک به ۵۰ دلار در هر بشکه، به بهبود موقعیت تجاری و حساب جاری ترکیه، تثبیت ارزش لیر و کاهش تورم کمک خواهد کرد. همچنین باید امکان کاهش نرخ‌های بهره را فراهم کند و رشد تولید ناخالص داخلی واقعی (GDP) را افزایش دهد.

اگر صلح در اوکراین منجر به یک تلاش بزرگ برای بازسازی در آنجا شود، ترکیه نیز باید از آن بهره‌مند شود. برآوردها نشان می‌دهد که خسارات وارده به اوکراین در طول جنگ بیش از یک تریلیون دلار است. تلاش‌های بازسازی می‌تواند در دو دهه آینده حداقل 50 میلیارد دلار در سال باشد.

ترکیه در طول جنگ، روابط استراتژیک قوی با اوکراین برقرار کرده است که این امر با تأمین تجهیزات نظامی کلیدی، از جمله پهپادهای بایکار، محقق شده است. شرکت‌های ساختمانی ترکیه در اوکراین شناخته شده و مورد احترام هستند و باید از موقعیت مناسبی برای بهره‌مندی از قراردادهای بازسازی برخوردار باشند.

رویکرد ترامپ در حمایت از روسیه

امیدواری کمتری وجود دارد با رویکردی که به نظر می‌رسد یک‌جانبه و طرفدار روسیه از سوی دولت ترامپ باشد، صلحی معنادار و پایدار حاصل شود و به نظر می‌رسد بعید است هرگونه توافق صلحی بتواند نگرانی اروپا یا اوکراین را از تهدید نظامی مداوم روسیه کاهش دهد. فارغ از نتیجه، به نظر می‌رسد اروپا و اوکراین همچنان به افزایش هزینه‌های دفاعی خود ادامه خواهند داد. ناتو متعهد شده است که هزینه‌های دفاعی را از ۲ درصد تولید ناخالص داخلی به ۵ درصد در درازمدت افزایش دهد. برای اروپا، این به معنای هزینه دفاعی سالانه ۱ تریلیون دلار در سال است که یک بازار جدید عظیم و پرسود محسوب می‌شود. و برای اوکراین، احتمالاً هزینه‌های دفاعی خود را برای سال‌های آینده در ده‌ها میلیارد دلار حفظ خواهد کرد.

این نشان دهنده یک بازار بزرگ و رو به رشد برای تجهیزات نظامی و فناوری دفاعی است. ترکیه در این زمینه نقاط قوت آشکاری دارد، چه در ساخت پهپادهای پیشرفته (مانند بایکار)، موشک (روکتسان)، خودروهای نظامی، کشتی و مهمات.

ارتش ترکیه هم به خاطر تجربه‌اش در درگیری‌ها و هم به خاطر مجموعه صنعتی دفاعی‌اش که در جنگ آزمایش شده، مورد احترام است. در اوکراین نیز، یک همکاری استراتژیک با منافع مشترک، به ویژه مهار تهدید روسیه در دریای سیاه، و سابقه همکاری، از تأمین موتور برای ترکیه گرفته تا تأمین پهپاد و تجهیزات نظامی مختلف برای اوکراین، وجود دارد.

شرکت‌های ترکیه‌ای و اوکراینی در حال حاضر در زمینه نوآوری‌های دفاعی با یکدیگر همکاری می‌کنند و این همکاری احتمالاً پس از پایان جنگ نیز ادامه خواهد یافت و به شرکت‌های ترکیه‌ای در صادرات دفاعی و فناوری برتری خواهد داد. اروپا باید به سرعت تولید و توانایی نظامی خود را افزایش دهد. ترکیه در حال حاضر از مقیاس تولیدی برخوردار است که اروپا اغلب از آن عقب می‌ماند.

بهبود همکاری بین اروپا و ترکیه می‌تواند به تولید دفاعی اروپا کمک کند تا شکاف ایجاد شده توسط ایالات متحده را پر کند، در حالی که ترکیه می‌تواند به تبادل و انتقال فناوری برای پیشرفت بیشتر بخش صنایع دفاعی خود امیدوار باشد. فرصت وجود دارد، بیایید امیدوار باشیم که اروپا بتواند تعصبات گذشته خود را برای امنیت و خیر کل قاره کنار بگذارد. همکاری اخیر بین پیاجیو و بایکار در ایتالیا جای امیدواری دارد.

منبع: turkiyetoday