اسرائیل در حال بررسی ایجاد روابط حسنه با ارمنستان است
واهان گوستانیان معاون وزیر امور خارجه ارمنستان در تاریخ ۲۶ نوامبر، با «ادن بارتال» مدیرکل وزارت امور خارجه رژیم صهیونیستی در اورشلیم دیدار کرد. در این دیدار، هر دو طرف بر آمادگی برای تلاش در جهت فعال‌سازی روابط بین ارمنستان و اسرائیل، از جمله در حوزه‌های سیاسی و اقتصادی، تأکید کردند. طرفین همچنین در مورد روند‌های جاری در قفقاز جنوبی و خاورمیانه تبادل نظر کردند.
اندیشکده زاویه: یکی از ابتکارات اصلی روی میز، پروژه TRIPP است که به گفته این رسانه اسرائیلی، نسخه اصلاح‌شده آمریکایی از کریدور حمل‌ونقلی است که توسط رئیس جمهور آذربایجان در سال‌های اخیر ترویج شده و قرار است کشورهای آسیای مرکزی را از طریق ارمنستان و آذربایجان به اروپا متصل کند.
یک منبع دیپلماتیک در گفتگو با Arutz Sheva، نقاط تنش پیرامون تلاش برای بهبود روابط بین اسرائیل و ارمنستان را تشریح کرد.
«رئیس جمهور ترامپ از این پروژه حمایت دیپلماتیک کرده است و اسرائیل آن را فرصتی برای بررسی همکاری‌های منطقه‌ای و همچنین نزدیکی معتدل با ایروان، پایتخت ارمنستان، که روابط استراتژیک با ایران دارد، می‌بیند.»
به گفته این منبع، «در حالی که تمایل به ترویج پروژه‌های مشترک وجود دارد، چندین مسئله کلیدی همچنان بر روابط بین طرفین تأثیر می‌گذارند.»
این منبع گفت: «در سال‌های اخیر، گزارش‌هایی از خرابکاری علیه مرکز یهودیان ایروان و کنیسه، از جمله تلاش‌های آتش‌سوزی و نقاشی‌های دیواری نفرت‌پراکن، منتشر شده است.»
این رسانه می نویسد که «به گفته منابعی در جامعه یهودیان ارمنستان، برخی از افراد درگیر، اقدامات خود را اعتراض به فروش سلاح اسرائیل به آذربایجان توصیف کردند.»
با این حال، نمایندگان جامعه محلی تأکید می کنند که زندگی مذهبی یهودیان در ارمنستان آزادانه جریان دارد و مقامات سیاست خصمانه‌ای نسبت به آنها اتخاذ نمی‌کنند.
به گفته این منبع، یکی دیگر از مسائل حساس، اختلاف بر سر املاک در محله ارمنی‌نشین شهر قدیمی اورشلیم است.
«چند سال پیش، پاتریارک‌نشین ارمنی با یک کارآفرین اسرائیلی قرارداد اجاره برای ساخت هتل امضا کرد، اما در سپتامبر سال گذشته آنها لغو کامل این قرارداد را اعلام کردند.»
این نشریه می گوید: «این درگیری به یک رویارویی عمومی تبدیل شده است که شامل اعتراضات، پیام‌های تند در رسانه‌های اجتماعی و فعالیت‌های سازمان‌های وابسته به گروه‌های مختلف ارمنی در سراسر جهان می‌شود.
برخی از کمپین‌ها از اصطلاح «پاکسازی قومی» برای توصیف اختلاف ارضی استفاده کرده‌اند، عبارتی که اسرائیل به شدت آن را رد می‌کند و این موضوع را به عنوان یک اختلاف مدنی بین یک کلیسا و یک شرکت خصوصی، بدون هیچ گونه دخالت دولتی، ارائه می‌دهد. با این حال، توجه عمومی، این موضوع را در روابط بین دو کشور حساس کرده است.»
علاوه بر این، اشاره شده است که در عرصه منطقه‌ای، روابط ارمنستان با ایران همچنان عامل اصلی در روابط آن با اورشلیم است.
این منبع توضیح داد: «ایروان به دلیل انزوای جغرافیایی خود، همکاری منظمی با تهران در بخش‌های انرژی، لجستیک و تجارت دارد. از جمله موارد دیگر، توافق «گاز در برابر برق» سال‌هاست که در حال اجرا است و تا سال ۲۰۳۰ تمدید شده است، حجم تجارت دوجانبه سالانه به حدود ۷۰۰ میلیون دلار رسیده است و ارمنستان در تلاش است تا از مرز ۳ میلیارد دلار فراتر رود.»
در عین حال، ادعا می‌شود که ظاهراً «گزارش‌های غربی، از جمله انتشارات OFAC وزارت خزانه‌داری ایالات متحده، نشان می‌دهد که ایران از ارمنستان به عنوان کریدوری برای انتقال کالا و تجهیزات برای دور زدن تحریم‌ها استفاده می‌کند، اگرچه دولت ارمنستان گزارش‌های مربوط به معامله تسلیحاتی بین این دو کشور را تکذیب کرده است.
حساسیت پیرامون روابط با تهران همچنان عامل مهمی در روابط اسرائیل و ارمنستان است.»
در همین حال، لابی ارمنی در ایالات متحده، که دهه‌هاست بر سیاست خارجی ایالات متحده تأثیر می‌گذارد، اخیراً از همکاری امنیتی بین اسرائیل و آذربایجان انتقاد کرده است.
در این مقاله آمده است: «چندین مقاله در رسانه‌های وابسته به این لابی از اسرائیل خواسته‌اند که هر سنت از کمک‌های ایالات متحده را به توقف دائمی فروش سلاح به باکو مشروط کند.
در اسرائیل و آذربایجان، چنین اقداماتی به عنوان تلاشی برای تضعیف روابط استراتژیک بین دو کشور تلقی می‌شود که اساساً بر اساس رویارویی مشترک با تهدید ایران است.»
در چنین پس‌زمینه‌ای است که سفر فعلی واهان کاستانیان، معاون وزیر امور خارجه ارمنستان، به اورشلیم مورد بررسی قرار می‌گیرد. اسرائیل علاقه‌مند به بررسی این موضوع است که آیا می‌تواند پروژه‌های اقتصادی و منطقه‌ای گسترده‌تری را پیش ببرد، اما همچنین درک می‌کند که هرگونه پیشرفتی مستلزم حل مسائل حساسی است: امنیت جامعه یهودیان در ارمنستان، اختلاف بر سر محله ارمنی‌نشین اورشلیم، روابط ایروان با ایران و نحوه حضور اسرائیل در صحنه بین‌المللی.
این منبع در پایان گفت: «اگر هر دو طرف بتوانند بخشی از تنش‌ها را کاهش دهند و زمینه‌ای برای گفتگوهای مداوم ایجاد کنند، این سفر می‌تواند آغاز تغییر در روابط باشد. در غیر این صورت، می‌تواند گامی مهم باقی بماند که اجازه غلبه بر اختلافات ریشه‌دار انباشته شده در طول سال‌ها را نداده است.»
