انتخابات محلی گرجستان؛ آزمون بقا برای اپوزیسیون در سایه حکمرانی مطلق
انتخابات آتی شوراهای محلی در گرجستان که در شرایط تک‌حزبی شدن پارلمان و محدودیت شدید مخالفان برگزار می‌شود، به مهم‌ترین عرصه برای سنجش توان اپوزیسیون و بازتاب ظرفیت رقابت سیاسی در این کشور تبدیل شده است. ناظران، نتایج این رای‌گیری را شاخصی کلیدی برای ارزیابی آینده دموکراسی و توازن قوا در گرجستان می‌دانند.
علی خوانساری پژوهشگر مسائل قفقاز جنوبی
اندیشکده زاویه: انتخابات محلی پیشِ‌رو در گرجستان نه‌تنها آزمونی برای احزاب رقیب حزب حاکم «رویای گرجستان» است، بلکه به‌منزله شاخصی برای سنجش پویایی فضای سیاسی این کشور نیز تلقی می‌شود. در شرایطی که پارلمان عملاً تک‌حزبی شده و نقش اپوزیسیون در سطح ملی به‌شدت محدود شده است، شوراهای محلی می‌توانند به‌عنوان عرصه‌ای تازه برای بازتعریف جایگاه مخالفان ظاهر شوند و نشان دهند که ظرفیت رقابت سیاسی هنوز در کشور وجود دارد.
زمینه سیاسی
در سال‌های اخیر، گرجستان شاهد تمرکز قابل توجه قدرت در حزب حاکم بوده است. تحریم جلسات پارلمان توسط مخالفان و لغو اعتبارنامه‌های آنان، فضای قانون‌گذاری را به سود «رؤیای گرجستان» یک‌دست کرده است. این روند از نگاه تحلیلگران، هم خطر تضعیف نهادهای دموکراتیک را در پی دارد و هم مانع از بازتاب متنوع دیدگاه‌های جامعه در ساختار سیاسی کشور می‌شود. از این منظر، انتخابات محلی اهمیتی مضاعف پیدا کرده است؛ چرا که می‌تواند بخشی از توازن ازدست‌رفته را به سیاست داخلی بازگرداند و امکان دیده شدن صداهای متفاوت در سطح مدیریت شهری و محلی را فراهم کند.
بازیگران اصلی اپوزیسیون
به گفته واسُو کاپانادزه، کارشناس مسائل بین‌الملل و تحلیلگر سیاسی گرجی، برخی از احزاب اپوزیسیون نسبت به دیگران شانس بیشتری برای حضور در شوراهای محلی دارند:
- حزب لِلو: این حزب در انتخابات پارلمانی گذشته توانست به‌طور نسبی موفق عمل کند و وارد پارلمان شود. تجربه حضور در سطح ملی به این حزب مشروعیت و توان سازمان‌دهی برای رقابت در سطح محلی می‌دهد.
- حزب گاخاریا (برای گرجستان): به رهبری نخست‌وزیر سابق، این حزب نیز در سطح ملی جایگاه قابل توجهی دارد و می‌تواند بخشی از آرای معترض به حزب حاکم را جذب کند.
- محافظه‌کاران برای گرجستان: ترکیبی از اعضای سابق «ائتلاف میهن‌پرستان» که هرچند وزن کمتری نسبت به دو حزب قبلی دارند، اما شانس محدودی برای کسب کرسی در برخی مناطق خواهند داشت.
در مقابل، سایر احزاب کوچک اپوزیسیون بنا بر ارزیابی کارشناسان، بعید است بتوانند حضور مؤثری در این انتخابات داشته باشند.
فرصت‌ها و محدودیت‌ها
فرصت اصلی اپوزیسیون در این انتخابات، ناخرسندی بخشی از جامعه از تمرکز قدرت در حزب حاکم است. با این حال، بهره‌برداری از این فرصت نیازمند سازمان‌دهی حرفه‌ای، اتحاد نسبی و کمپین‌های انتخاباتی پرانرژی است. در واقع همه‌چیز به میزان فعالیت کارزار انتخاباتی نیروهای اپوزیسیون بستگی دارد.
از سوی دیگر، محدودیت‌ها کم نیستند:
- ساختار سیاسی و انتخاباتی همچنان به سود حزب حاکم طراحی شده است.
- رسانه‌های نزدیک به دولت دست بالا را در شکل‌دهی به افکار عمومی دارند.
- اپوزیسیون با پراکندگی داخلی، نبود رهبری واحد و اختلافات ایدئولوژیک روبه‌رو است.
این شرایط باعث می‌شود حتی اگر اپوزیسیون بتواند در شوراهای محلی کرسی‌هایی به‌دست آورد، همچنان فاصله زیادی با تبدیل‌شدن به یک آلترناتیو جدی در سطح ملی داشته باشد.
اهمیت انتخابات محلی
انتخابات شوراهای محلی معمولاً در سایه رقابت‌های پارلمانی دیده می‌شود، اما در وضعیت فعلی گرجستان، این انتخابات به معیاری برای سنجش وزن واقعی اپوزیسیون بدل شده است. شوراهای محلی در عین محدودیت‌هایشان، می‌توانند بستری برای تمرین دموکراسی و پرورش رهبران سیاسی جدید باشند و تجربه تصمیم‌گیری و مدیریت شهری را به نیروهای تازه وارد بدهند.
همچنین، موفقیت نسبی اپوزیسیون در این انتخابات پیام مهمی برای نهادهای بین‌المللی و شرکای خارجی گرجستان خواهد داشت؛ اینکه این کشور هنوز ظرفیت رقابت سیاسی و مشارکت متنوع را در خود حفظ کرده است و روند سیاسی آن صرفاً تحت کنترل یک حزب باقی نمانده است.
چشم‌انداز پیش‌رو
با توجه به شرایط موجود، بعید است «رؤیای گرجستان» کنترل خود بر عرصه محلی را به‌طور جدی از دست بدهد. اما احتمال حضور چند حزب اپوزیسیون در شوراهای مختلف زیاد است. چنین حضوری حتی اگر محدود باشد، می‌تواند در بلندمدت تأثیر قابل توجهی بر کیفیت حکمرانی محلی و مشروعیت نهادهای دموکراتیک داشته باشد.
شورای محلی می‌تواند سکویی برای آزمایش ایده‌ها و سیاست‌های تازه باشد و به اپوزیسیون امکان دهد تا شبکه‌های محلی خود را گسترش دهد و پایه‌ای برای رقابت‌های ملی آتی فراهم کند. همچنین، نتایج این انتخابات می‌تواند به تحلیلگران و ناظران بین‌المللی کمک کند تا چشم‌انداز سیاسی و میزان انسجام و کارایی اپوزیسیون را بهتر ارزیابی کنند.
در نهایت، انتخابات محلی پیشِ‌رو نه تنها تعیین‌کننده توازن قوا در سطح شوراهای شهری و روستایی است، بلکه آزمونی برای سنجش ظرفیت‌های اپوزیسیون گرجستان در بازتعریف جایگاه خود در ساختار سیاسی این کشور محسوب می‌شود. نتیجه این رقابت، به‌ویژه برای «لِلو» و «برای گرجستان»، می‌تواند مسیر آینده سیاسی آنان را در عرصه ملی نیز تحت تأثیر قرار دهد و نشان دهد که حتی در شرایط محدودیت، اپوزیسیون توان مقاومت و بازسازی خود را دارد.
