توافق صلح ارمنستان و آذربایجان در کاخ سفید
این توافق که با میانجیگری دولت ترامپ امضا شد، به چهار دهه درگیری پایان می‌دهد و شامل ایجاد یک کریدور ترانزیتی به نام «مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بین‌المللی» می‌شود.
اندیشکده زاویه: سران ارمنستان و آذربایجان روز جمعه در کاخ سفید توافقنامه صلحی را امضا کردند که با میانجیگری ایالات متحده به بیش از سه دهه درگیری پایان می‌دهد.
دو کشور در قفقاز جنوبی با یکدیگر و همچنین با ایالات متحده توافق‌نامه‌هایی امضا کردند که مسیرهای حمل و نقل کلیدی را بازگشایی می‌کند و در عین حال به ایالات متحده اجازه می‌دهد تا از نفوذ رو به کاهش روسیه در منطقه بهره‌برداری کند. کاخ سفید اعلام کرد که این توافق شامل توافقی است که یک کریدور ترانزیتی بزرگ ایجاد خواهد کرد که «مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بین‌المللی» نامگذاری خواهد شد.
دونالد ترامپ گفت که نامگذاری این مسیر به نام او «افتخار بزرگی برای من» است، اما «من درخواست این کار را نکرده بودم.» یک مقام ارشد دولت، در تماس تلفنی قبل از این رویداد با خبرنگاران، گفت که این ارمنی‌ها بودند که این نام را پیشنهاد دادند.
کاخ سفید اعلام کرد که جدا از این توافق مشترک، ارمنستان و آذربایجان قراردادهایی را با ایالات متحده امضا کرده‌اند که هدف آن تقویت همکاری در زمینه انرژی، فناوری و اقتصاد است. جزئیات بیشتری منتشر نشده است.
الهام علی‌اف، رئیس جمهور آذربایجان و نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان، به مناسبت این لحظه با هم دست دادند، در حالی که ترامپ در وسط ایستاده بود، دستانش را دراز کرد و دستان آنها را در هم قلاب کرد.
ترامپ به دنبال کسب شهرت به عنوان یک صلح‌طلب بوده و این حقیقت را که مشتاق دریافت جایزه صلح نوبل است، پنهان نکرده است. امضای این توافقنامه به مجموعه‌ای از توافقات صلح و اقتصادی که امسال توسط ایالات متحده منعقد شده است، می‌افزاید.
رهبران ارمنستان و آذربایجان گفتند که این موفقیت توسط ترامپ و تیمش امکان‌پذیر شده است و به فهرست رهبران خارجی و سایر مقاماتی پیوستند که گفته‌اند ترامپ باید جایزه صلح نوبل را دریافت کند.
پاشینیان با بیان اینکه این توافق یک «نقطه عطف مهم» است، گفت: «ما در حال پایه‌گذاری پایه‌هایی برای نوشتن داستانی بهتر از آنچه در گذشته داشتیم هستیم.»
علی‌اف گفت: «رئیس‌جمهور ترامپ در عرض شش ماه معجزه کرد.»
ترامپ در مورد مدت زمان درگیری بین دو کشور اظهار داشت: «سی و پنج سال آنها جنگیدند و حالا دوست هستند و قرار است برای مدت طولانی دوست بمانند.»
این مسیر، آذربایجان و منطقه خودمختار نخجوان را که توسط قطعه‌ای به عرض ۳۲ کیلومتر (۲۰ مایل) از خاک ارمنستان از هم جدا شده‌اند، به هم متصل خواهد کرد. این درخواست آذربایجان در گذشته مذاکرات صلح را به تعویق انداخته بود.
برای آذربایجان، تولیدکننده عمده نفت و گاز، این مسیر همچنین ارتباط مستقیم‌تری با ترکیه و از آنجا به اروپا فراهم می‌کند .
ترامپ اشاره کرد که مایل است از این مسیر بازدید کند و گفت: «ما باید به آنجا برویم.»
ترامپ در پاسخ به این سوال که نظرش در مورد صلح پایدار بین ارمنستان و آذربایجان چیست، گفت: «بسیار مطمئن».
امضای توافقنامه بین ارمنستان و آذربایجان، هر دو جمهوری‌های سابق شوروی، ضربه‌ای ژئوپلیتیکی به ارباب سابق امپراتوری آنها، روسیه، وارد می‌کند. در طول تقریباً چهار دهه درگیری، مسکو نقش میانجی را برای گسترش نفوذ خود در منطقه استراتژیک قفقاز جنوبی ایفا کرد، اما نفوذ آن پس از آغاز حمله تمام عیار به اوکراین در فوریه 2022 به سرعت کاهش یافت.
دولت ترامپ اوایل امسال تعامل جدی با ارمنستان و آذربایجان را آغاز کرد، زمانی که استیو ویتکوف، فرستاده دیپلماتیک کلیدی ترامپ، در باکو با علی‌اف دیدار کرد و شروع به مذاکره در مورد چیزی کرد که یک مقام ارشد دولتی آن را «تنظیم مجدد منطقه‌ای» نامید.
به گفته این مقام ارشد دولتی که به شرط ناشناس ماندن به خبرنگاران اطلاع داد، مذاکرات بر سر اینکه چه کسی مسیر ترامپ را توسعه خواهد داد – که در نهایت شامل یک خط آهن، خطوط لوله نفت و گاز و خطوط فیبر نوری خواهد بود – احتمالاً هفته آینده آغاز خواهد شد و حداقل نه توسعه‌دهنده تاکنون ابراز علاقه کرده‌اند.
