گزیدهای از تحولات اخیر در قفقاز و آسیای مرکزی
در هفتهای پرتحرک در منطقه قفقاز و آسیای مرکزی، ازبکستان با امضای «توافقنامه همکاری و مشارکت پیشرفته» با اتحادیه اروپا گامی بلند در عرصه بینالمللی برداشت، در حالی که آذربایجان روابط اقتصادی عمیق خود با ایتالیا را تثبیت کرد. در دیگر رویدادهای مهم، نشست جامعه مدنی میان ارمنستان و آذربایجان در مسیر صلح، انتصاب سفیر جدید قزاقستان در واشنگتن، تاکید اتحادیه اروپا بر آزادی زندانیان سیاسی در تاجیکستان و تصویف نمادهای ملی جدید در قرقیزستان، از دیگر موضوعات خبری مهم این هفته بودند.
اندیشکده زاویه – گزیده مهمترین رخدادها: شوکت میرضیایف، رئیس جمهور ازبکستان، در 24 اکتبر پس از امضای توافقنامه همکاری و مشارکت پیشرفته با اتحادیه اروپا، سفر خود به بروکسل را به پایان رساند. به گفته مقامات اتحادیه اروپا، این پیمان «زمینهای برای تعامل دوجانبه مؤثرتر» فراهم میکند. بیانیهای که توسط دفتر میرضیایف منتشر شد، همچنین از تکمیل مذاکرات دوجانبه در مورد الحاق ازبکستان به سازمان تجارت جهانی خبر داد. پیش از سفر میرضیایف، نهادهای اتحادیه اروپا و ازبکستان، به همراه شرکتهای خصوصی، هشت قرارداد امضا کردند. جزئیات مالی این قراردادها بلافاصله منتشر نشد.
در صورتی که آن را در قفقاز از دست دادید
ارمنستان میزبان نشستی از نمایندگان برجسته جامعه مدنی ارمنستان و آذربایجان بود. بر اساس گزارشی که توسط وبسایت وستی قفقاز منتشر شده است، این اولین گردهمایی از این نوع با هدف پیشبرد «دستور کار صلح در راستای اعلامیه واشنگتن» برگزار شد. این گزارش به توافق موقت صلح امضا شده در ماه اوت در پایتخت ایالات متحده اشاره دارد. شرکتکنندگان در این نشست متعهد شدند که گفتگوی جامعه مدنی را ادامه دهند، اما هیچ تاریخ مشخصی برای جلسه بعدی تعیین نشده است.
طبق دادههای گمرک دولت آذربایجان، ایتالیا بزرگترین شریک تجاری خارجی آذربایجان است. گردش مالی تجارت آذربایجان و ایتالیا در سه فصل اول سال ۲۰۲۵ نزدیک به ۹ میلیارد دلار یا حدود یک چهارم کل تجارت آذربایجان در این بازه زمانی بوده است. به طور کلی، دادهها نشان میدهد که باکو بخش عمده تجارت خود را با کشورهای غربی انجام میدهد؛ درصد گردش مالی با روسیه به حدود ۱۰ درصد رسیده و تجارت با چین تقریباً ۱۰ درصد دیگر را تشکیل میدهد.
در همین حال، در آن سوی دریای خزر
قاسم جومارت توکایف، رئیس جمهور قزاقستان، ماگژان ایلیاسوف را به عنوان سفیر جدید این کشور در ایالات متحده منصوب کرد. ایلیاسوف یک دیپلمات باتجربه است که در زمان مأموریتش در ایالات متحده، به عنوان فرستاده آستانه در بریتانیا خدمت میکرد. یرژان عاشق بایف، فرستاده قبلی در ایالات متحده، در اواخر سپتامبر در بحبوحه تغییرات ریاست جمهوری در پرسنل ارشد دیپلماتیک قزاقستان، به طور ناگهانی برکنار شد.
به نظر میرسد مقامات قرقیزستان به جای پرداختن به مسائل اساسی، سرگرم اصلاح تصویر کشور هستند. در ماههای اخیر، مقامات ضمن تصویب تغییر نام یک شهر، پرچم و سرود جدیدی را تصویب کردهاند و اکنون این کشور یک نماد ملی جدید – پلنگ برفی – دارد. یک مصوبه دولتی هشدار میدهد که سوءاستفاده یا تحریف تصویر پلنگ برفی در تبلیغات سیاسی یا تجاری یا برای سایر اهداف غیرمجاز در کشور، میتواند مشمول مجازاتهای کیفری شود.
مقامات اتحادیه اروپا در جریان جلسه اخیر گفتگوی حقوق بشر که در چارچوب توافقنامه مشارکت پیشرفته امضا شده در ماه ژوئیه برگزار شد، از تاجیکستان خواستند زندانیان سیاسی را آزاد کند . طبق بیانیه اتحادیه اروپا که در ۲۱ اکتبر منتشر شد، از دیگر موضوعات مورد بحث در این جلسه میتوان به حقوق زنان، آزادی مطبوعات، اصلاحات زندان و جلوگیری از شکنجه اشاره کرد. در این بیانیه آمده است: «توجه ویژهای به حفظ آزادیهای اساسی به ویژه آزادی بیان و مشارکت سیاسی معطوف شد.» «اتحادیه اروپا نگرانی عمیق خود را در مورد محیط کار روزنامهنگاران، مدافعان حقوق بشر و همچنین جامعه مدنی به طور گسترده ابراز کرد و از مقامات خواست تا امکان ثبت مجدد سازمانهای جامعه مدنی را که مجبور به توقف فعالیتهای خود شدهاند، فراهم کنند.» فعالان حقوق بشر میگویند بسیاری از کسانی که به عنوان زندانی سیاسی طبقهبندی شدهاند، وابسته به حزب رنسانس اسلامی، جنبش اصلی مخالف در این کشور، قبل از غیرقانونی شدن آن در سال ۲۰۱۵ هستند یا بودند.
