اردوغان و نقشه راه «قرن ترکیه»
اردوغان با شعار تبدیل «این قرن به قرن ترکیه»، بر خودکفایی دفاعی و رهایی از وابستگی به غرب تأکید می‌کند. این رویکرد بلندپروازانه که بر پایه ملی‌گرایی قوی و قدرت‌نمایی صنایع نظامی بنا شده، نه تنها سیاست داخلی که جهت‌گیری‌های بین‌المللی آنکارا را نیز عمیقاً متحول کرده و آن را به سمت بازیگری مستقل و گاه تقابل‌جویانه با متحدان سنتی سوق داده است.
حامد فاطمی کارشناس مسائل قفقاز جنوبی
اندیشکده زاویه: رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، در سخنرانی اخیر خود در تکنوفست، با تأکید بر “تبدیل این قرن به قرن ترکیه”، تصویری بلندپروازانه از آینده‌ای قوی و پیشرفته برای کشور خود ترسیم کرده است. این سخنان در کنار تأکیدات مکرر اردوغان در مورد «ترکیه عاری از تروریسم» و «حماسه‌آفرینی صنایع دفاعی»، نمایانگر یک روند فکری است که نه تنها به مسائل داخلی ترکیه، بلکه به سیاست خارجی این کشور نیز آثار عمیقی دارد.
اندیشه اردوغان: ملی‌گرایی و خودکفایی
مفاهیم کلیدی در سخنرانی اردوغان، «ملت بزرگ»، «ترکیه مستقل»، و «قدرت صنعتی و دفاعی» هستند. این دیدگاه‌ها نشان‌دهنده تمایل رئیس‌جمهور ترکیه به تجدید قدرت ملی و بازسازی جایگاه کشور در عرصه جهانی است. اردوغان با تأکید بر توسعه صنایع دفاعی و ایجاد یک «ترکیه عاری از تروریسم»، هدفی دوگانه را دنبال می‌کند: نخست، تقویت خودکفایی در زمینه‌های اقتصادی و دفاعی و دوم، مقابله با تهدیدات امنیتی داخلی و خارجی.
از منظر روانشناسی سیاسی، اردوغان در تلاش است تا تصویری از یک کشور قدرتمند و خودکفا را در ذهن شهروندان و همچنین در سطح بین‌المللی ایجاد کند. این رویکرد می‌تواند ناشی از تلاش برای رهبری یک دوره جدید در تاریخ ترکیه باشد که بر اساس ویژگی‌هایی چون استقلال اقتصادی، قدرت نظامی، و مقابله با تهدیدات خارجی و داخلی استوار است.
تأثیر بر سیاست خارجی ترکیه
رویکرد ضد غربی و تمایل به استقلال: اردوغان به طور مداوم تلاش دارد تا ترکیه را از وابستگی به قدرت‌های غربی مانند ایالات متحده و اتحادیه اروپا رها کند. سیاست‌های خارجی ترکیه، نظیر تقویت روابط با روسیه، چین و کشورهای غیرغربی، نشان‌دهنده تلاش برای یک دیپلماسی متنوع است که به دنبال استقلال استراتژیک کشور می‌باشد. این دیدگاه به‌ویژه در مسئله خرید سیستم‌های دفاعی از روسیه (S-400) و برخورد با بحران‌های منطقه‌ای مانند سوریه مشهود است.
توسعه صنایع دفاعی: اردوغان در سخنان خود به پیشرفت صنایع دفاعی ترکیه اشاره می‌کند. این روند، که از تولید موشک‌های بومی تا سیستم‌های پهپادی را در بر می‌گیرد، به ترکیه این امکان را می‌دهد که در صحنه جهانی، به‌ویژه در مسائل امنیتی منطقه‌ای، نقش برجسته‌ای ایفا کند. تقویت این توانمندی‌ها به اردوغان اجازه می‌دهد تا از ترکیه به‌عنوان یک بازیگر مستقل و اثرگذار در بحران‌های منطقه‌ای نظیر سوریه، عراق و لیبی استفاده کند.
دوران جدید در روابط منطقه‌ای: با در نظر گرفتن اینکه اردوغان بر “ترکیه عاری از تروریسم” تأکید دارد، سیاست خارجی ترکیه به‌طور خاص به مبارزه با گروه‌های تروریستی مانند پ‌ک‌ک و دیگر گروه‌های مشابه معطوف است. در عین حال، روابط ترکیه با کشورهای همسایه، نظیر ایران، عراق و سوریه، و همچنین نقش این کشور در سازمان‌های بین‌المللی مانند ناتو و سازمان همکاری اسلامی (OIC) باید بر اساس این دیدگاه تغییر کند.
اندیشه اردوغان که بر اساس ناسیونالیسم قوی، خودکفایی، و قدرت‌نمایی در عرصه بین‌المللی استوار است، تاثیرات قابل توجهی بر سیاست خارجی ترکیه دارد. ترکیه تحت رهبری اردوغان به‌طور فزاینده‌ای در تلاش است تا به یک قدرت مستقل و تاثیرگذار در جهان تبدیل شود. این رویکرد ممکن است به تقویت روابط ترکیه با کشورهای غیرغربی و کاهش وابستگی به قدرت‌های بزرگ منجر شود، اما از طرف دیگر، می‌تواند چالش‌های جدیدی در روابط ترکیه با اتحادیه اروپا، ایالات متحده و حتی ناتو ایجاد کند.
