ترکیه به دنبال «قرن جهان ترک» است
در نشست مشورتی جهان ترک که اخیراً در ترکیه برگزار شد، کورشاد زورلو معاون حزب عدالت و توسعه با تشریح مرحله جدید و بلندپروازانه‌ای در سیاست خارجی آنکارا، گفت که تحت رهبری ترکیه، منطقه به سمت یک قرن نفوذ گسترده‌تر در جهان ترک زبان حرکت می‌کند.
اندیشکده زاویه: زورلو در سخنرانی خود در نشست مشورتی جهان ترک که رهبران جامعه مدنی از سراسر کشورهای ترک زبان را گرد هم آورده بود، ادغام رو به رشد نهادی، اقتصادی و فرهنگی میان کشورهای ترک زبان را یک «موفقیت دیپلماتیک» توصیف کرد.
او تأکید کرد که ترکیه این اتحاد نوظهور را نه صرفاً به عنوان یک استراتژی ژئوپلیتیک، بلکه به عنوان یک مسئولیت اخلاقی و تاریخی می‌بیند که ریشه در تبار، زبان و حافظه فرهنگی مشترک دارد و از آسیای مرکزی تا بالکان امتداد دارد.
زورلو گفت: «جهان ترک یک مرز جغرافیایی نیست، بلکه اطلسی از قلب‌هاست.»
زورلو اجلاس استانبول ۲۰۲۱ را عامل تبدیل آنچه زمانی یک آرمان مبهم بود به یک نهاد بین‌المللی کاربردی دانست: سازمان کشورهای ترک زبان (OTS). او گفت: «این یک سازمان معمولی نیست. این سازمان از یک مفهوم نظری به یک نهاد بین‌المللی شناخته شده با نزدیک به ۳۴ حوزه همکاری تبدیل شده است.»
از جمله این حوزه‌ها می‌توان به انرژی، تجارت، دفاع، فناوری، نوآوری، حمل و نقل، دیپلماسی فرهنگی و تبادلات دانشگاهی اشاره کرد که همگی به عنوان حوزه‌های دارای اولویت در این مرحله جدید از تعامل منطقه‌ای شناخته شده‌اند.
زورلو از مشارکت رهبران ملی در نهادینه کردن OTS، به ویژه اردوغان، که به گفته او دیدگاهش همچنان راهنمای موضع فعال ترکیه در جهان ترک است، تقدیر کرد.
مرکز قدرت منطقه‌ای
زورلو توجه را به پتانسیل اقتصادی رو به رشد جهان ترک و موقعیت استراتژیک آن در قلب مسیرهای تولید و تجارت جهانی جلب کرد.
او اظهار داشت: «امروز، کشورهای ترک زبان از حجم تولید ترکیبی ۲ تریلیون دلار عبور کرده‌اند و خود را در میان ۱۰ منطقه اقتصادی تأثیرگذار جهان قرار داده‌اند.»
او بر اهمیت حیاتی موقعیت جغرافیایی منطقه که توسط قدرت‌های اقتصادی بزرگ احاطه شده است، تأکید کرد: چین در شرق، خاورمیانه و هند در جنوب – با تولید ترکیبی بیش از ۶ تریلیون دلار – و اتحادیه اروپا و روسیه به ترتیب در غرب و شمال.
زورلو اظهار داشت: «تقریباً ۵۰ تریلیون دلار ظرفیت تولید، جهان ترک را احاطه کرده است که نقش محوری آن را در پویایی اقتصاد جهانی برجسته می‌کند.»
زورلو بر کریدور میانی به عنوان یک مسیر ترانزیتی حیاتی تأکید کرد که از کریدور زنگزور از طریق دریای خزر تا مرزهای غربی چین و از آنجا به اروپا امتداد دارد. وی گفت که این کریدور اکنون از ظرفیت تجاری بالقوه ۶۰۰ میلیارد دلاری برخوردار است و جهان ترک را در اعماق ماتریس تجارت جهانی جای می‌دهد.
او استدلال کرد که ادغام منطقه ترک زبان صرفاً سیاسی یا اقتصادی نیست، بلکه به طور فزاینده‌ای فرهنگی و اجتماعی است. او گفت: «برنامه‌های آموزشی، مشارکت‌های دانشگاهی و تبادلات فرهنگی دیگر اختیاری نیستند؛ آنها ستون‌های اساسی ادغام ترک زبانان هستند.»
زورلو تأکید ویژه‌ای بر جامعه مدنی داشت و سازمان‌های مردم‌نهاد و جنبش‌های مردمی را «پررنگ‌ترین رنگ‌ها در اطلس قلب‌ها» خواند. او از قصد ترکیه برای راه‌اندازی یک شبکه جامعه مدنی منطقه‌ای تحت نظارت اردوغان برای افزایش روابط مردم با مردم خبر داد.
او گفت: «ما باید یک شبکه همکاری جامعه مدنی ایجاد کنیم که ابتدا خود را به جهان ترک و سپس به کل جهان معرفی کند.»
او همچنین بر اهمیت استراتژیک تلاش‌های مشترک فرهنگی و آموزشی تأکید کرد: «همگرایی ترک‌ها باید نه تنها بر پایه‌های سیاسی و اقتصادی، بلکه بر پایه‌های اجتماعی و فرهنگی نیز استوار باشد.»
زورلو خواستار توسعه ظرفیت نهادی سازمان‌های مردم‌نهاد ترک زبان شد و اطمینان حاصل کرد که آنها در پلتفرم‌های هماهنگ برای تقویت ادغام پایدار فعالیت می‌کنند. او گفت: «ما دیگر جامعه‌ای نیستیم که به نسخه دیگری واکنش نشان دهیم. ما نسخه خودمان را می‌نویسیم.»
دفاعی و فناوری
زورلو با اشاره به گام‌های اخیر ترکیه در دفاع ملی – از جمله رونمایی از هواپیمای جنگی ملی کان که به زودی به اندونزی صادر می‌شود – گفت که همکاری دفاعی به چراغی برای وحدت ترک‌ها تبدیل شده است.
او خاطرنشان کرد که این موضوع نه تنها دولت‌ها، بلکه شهروندان سراسر منطقه را نیز هیجان‌زده می‌کند و آن را یک «غرور مشترک» و گواه ظرفیت جهان ترک برای نوآوری بومی خواند.
زورلو در پایان تأکید کرد که دیدگاه جهان ترک فراتر از مرزهای حزبی است. او گفت: «جهان ترک موضوعی فراتر از سیاست است. این یک مسئولیت تاریخی است و تحت رهبری رئیس جمهور اردوغان، ما با گام‌های استوار به سمت «قرن جهان ترک» در حرکت هستیم.»
او افزود: «ما با هم قوی هستیم. ما با هم رشد می‌کنیم. و ما با هم پیروز خواهیم شد.»
سازمان کشورهای ترک زبان که رسماً در سال ۲۰۲۱ تأسیس شد، شامل ترکیه، آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان و ازبکستان به عنوان اعضای کامل است. مجارستان و ترکمنستان به عنوان ناظر در آن شرکت می‌کنند. سازمان کشورهای ترک زبان به طور فزاینده‌ای به دنبال نهادینه کردن همکاری در زمینه‌های مختلف بوده و خود را به عنوان یک اتحاد فرهنگی، اقتصادی و استراتژیک که ریشه در هویت مشترک و منافع ژئوپلیتیکی دارد، معرفی کرده است.
اظهارات زورلو منعکس کننده یک جاه طلبی منطقه ای گسترده تر نه تنها برای تعمیق روابط درون ترکی، بلکه برای قرار دادن این بلوک به عنوان یک بازیگر حیاتی در معماری قدرت در حال تحول اوراسیا است.
