کارشناس مسائل قفقاز: طرح «دالان ترامپ» جایگزین پروژه تحت کنترل روسیه شد
لورنس بروئر، کارشناس مسائل قفقاز جنوبی، در واکنش به امضای اسناد واشنگتن میان ارمنستان، آذربایجان و آمریکا، اعلام کرد که طرح جدید «مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بین‌المللی» (TRIPP)، عملاً جایگزین پروژه تحت کنترل روسیه برای نظارت بر «کریدور زنگه‌زور» می‌شود.
اندیشکده زاویه: بروئر در تحلیل مکتوب خود خاطرنشان کرد: «توافقنامه صلح نهایی امضا نشده است؛ تنها تعهدی برای امضای قراردادی که قبلاً بر سر آن توافق شده، وجود دارد. یکی از پیش‌شرط‌های آذربایجان برای امضای توافق، یعنی انحلال گروه مینسک، برآورده شد، اما پیش‌شرط‌های دیگری نیز وجود دارند که پیش‌بینی یا مدیریت تحقق آن‌ها بسیار دشوارتر است.»
وی افزود: «مسیر ترامپ (TRIPP) جایگزین طرح روسیه برای کنترل کریدور زنگه‌زور (همانطور که در بند 9 بیانیه آتش‌بس 10 نوامبر 2020 ذکر شده بود) می‌شود.»
این کارشناس تأکید کرد: «اگر یک موضوع وجود داشته باشد که باکو و ایروان در طول سال‌ها بر سر آن توافق داشته‌اند، این است که آن‌ها نمی‌خواهند روسیه انحصار مدیریت مناقشه میانشان را در دست داشته باشد. این را می‌توان یک نتیجه مثبت تلقی کرد. با این حال، دیدگاه‌های ارمنستان و آذربایجان در مورد اجرای این مسیر هنوز بسیار از یکدیگر دور است و هنوز زود است که بگوییم این اختلافات چگونه خود را نشان خواهند داد.»
بروئر به چند چالش دیگر نیز اشاره کرد: «اولاً، هرچه این توافق بیشتر به عنوان پیروزی یک ابرقدرت یا به مثابه یک “پکس آمریکانا” (صلح آمریکایی) تلقی شود، احتمال موفقیت آن کمتر خواهد بود. در یک محیط ژئوپلیتیکی چندقطبی و رقابتی، اقدامات ژئوپلیتیکی با واکنش‌های ژئوپلیتیکی مشابهی روبرو می‌شوند. در این خصوص، دو رقیب احتمالی وجود دارند: روسیه و ایران، که هر دو اهرم‌های فشار متعددی در قفقاز دارند که می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند. روسیه پیش از این نیز از این توافق انتقاد کرده و می‌توان انتظار داشت که خصومت روسیه با طرح مسیر ترامپ (TRIPP) به طور فزاینده‌ای ادامه یابد.»
او افزود: «سؤال دیگر این است که اگر ایالات متحده آمریکا اکنون وارد میدان شده، آیا زمانی که مشکلات و موانع انباشته شوند – که این امر به ناچار رخ خواهد داد – باز هم به تعهدات خود پایبند خواهد ماند؟ از نظر جغرافیایی، اتحادیه اروپا همچنان متعهد است، اما بروکسل در توافقات واشنگتن نادیده گرفته شده است.»
این کارشناس همچنین تأکید کرد که «هنوز مشخص نیست این توافقات برای مسیرهای ارتباطی فراتر از مسیر آذربایجان-نخجوان چه معنایی دارند. ارمنستان بر اصل تقابل و شرایط مشابه برای ترانزیت خود از خاک آذربایجان اصرار داشته است، اما به جز مسیر ترامپ (TRIPP)، هیچ مسیر دیگری اعلام نشده است. اگر این یک ارتباط نامتقارن باشد، در ارمنستان مشروع تلقی نخواهد شد و به عنوان “صلح تحمیلی از سوی پیروز” دیده می‌شود.»
