تحرکات تاریخی – فرهنگی باکو در منطقه علیه جامعه علوی
باکو سال‌هاست به تحریف تاریخ و فرهنگ قفقاز جنوبی مشغول است و اخیراً با هدف کسب مشروعیت منطقه‌ای، به سراغ «جامعه علوی» رفته است. این تلاش‌ها شامل مرمت نمادین مقبره سید نسیمی در حلب و تمجید از این شخصیت علوی است. منتقدان این اقدامات را تلاشی برای پنهان کردن خیانت‌های باکو به علویان و همراهی با اسرائیل می‌دانند و خواستار توجه نهادهای فرهنگی ایران به تصاحب میراث تاریخی کشور توسط کشورهای منطقه هستند.
دکتر حسن صادقیان کارشناس مسائل ترکیه
اندیشکده زاویه: رهبران باکو درحالی که سال‌هاست درصدد تحریف تاریخ و فرهنگ منطقه قفقاز جنوبی قدم بر می دارند و در این راستا اقدامات زیادی نظیر تغییر متون درسی در مراکز آموزشی و دانشگاهی، ترویج ملی‌گرایی و جایگزین کردن آن با ماهیت هویتی دینی و مذهبی، روایت‌سازی‌های دروغین از تاریخ و هویت این مناطق و … در دستور کار قرار داده‌اند، اخیراً پا را فراتر گذشته و در عرصه فراملی سعی در هویت‌آفرینی و کسب مشروعیت منطقه‌ای هستند. گویا این‌بار “جامعه علوی” مورد هدف است و تلاش می‌کنند با اقدامات نمادین با رخساری تاریخی و ملی‌گرایانه جامعه میلیونی علویان در ترکیه و دیگر نقاط جهان را با خود همراه کنند و اجازه ندهند خیانت همراهی‌شان با جنایات رژیم صهیونیستی در قتل عام مردم بی‌گناه غزه و خیانت دوستی و همراهی باکو با قاتل هم‌کیشان نشان در سوریه یعنی علویان در نزد افکار عمومی علویان افشا شود.
در این راستا اخیرا، علیرضا اوزکان، دبیرکل فدراسیون انجمن‌های اولیای خراسان و سردبیر وب سایت alevihaberler.com.tr، و بورا اوزیزمیرلی، روزنامه‌نگار، در برنامه یوتیوب «Alevi Gündemi» درباره خبر دکتر مختار فاتح بیدیلی، رئیس انجمن دوستی سوریه و آذربایجان، در مورد مرمت مقبره سید نسیمی در حلب توسط آذربایجان بحث و گفتگو کردند.
بورا اوزیزمیرلی در سخنرانی خود در این برنامه تأکید کرد که اقدام آذربایجان در مرمت مقبره سید نسیمی یک تحول خوشایند است. مایه خرسندی است که نام آذربایجان در چنین پروژه مهمی در سوریه ذکر شده است. برای آذربایجان مهم است که در برنامه‌ها و پروژه‌های ترکیه در منطقه گنجانده شود.
علیرضا اوزکان با ابراز خوشحالی از این خبر، هویت و اهمیت سید نسیمی را با این کلمات توضیح داد: «سید نسیمی سیدی از نوادگان حضرت محمد است. او در منطقه شماخی آذربایجان امروزی متولد شد، برای هدایت دیگران تلاش کرد و در سال ۱۴۱۷ در حلب به شکل فجیعی به قتل رسید. او یکی از هفت شاعر بزرگ جامعه علوی و یکی از برجسته‌ترین رهبران آن پس از حاجی بکتاش ولی است. نسیمی فقط یک شاعر نیست؛ او شخصیتی است که بینش، ایده‌ها و تفسیر را به جامعه علوی ارائه داده است. او همچنین یکی از بزرگ‌ترین شاعران ادبیات ترکی است و مورد استقبال آذربایجان قرار گرفته است.» اوزکان بخشی از اشعار نسیمی را به اشتراک گذاشت و بر تأثیر عمیق او بر آیین علوی تأکید کرد: «من بنده‌ی کمتر هستم، پادشاه، علی کرم است. حسن تاج سر من است، حسین اشک چشمان من است…» این ابیات جایگاه معنوی نسیمی را در علوی‌گری نشان می‌دهد.
اوزکان که حساسیت دولت آذربایجان نسبت به این پروژه مرمت را «قابل تحسین» توصیف کرد، گفت: «ما از دولت آذربایجان و رئیس جمهور الهام علی‌اف سپاسگزاریم. این ابتکار نشان دهنده اهمیتی است که به نسیمی و ارزش‌های جامعه علوی داده می‌شود. این مسئله نه تنها برای علویان، بلکه برای همه مسلمانان و ترک‌ها است. ظلمی که به نسیمی شده، ظلمی است که به نوادگان حضرت محمد (ص) شده است. این پروژه هویت نسیمی، اشعار او و دلایل قتل او را دوباره در کانون توجه قرار خواهد داد.»
اوزکان درخواست دیگری از آذربایجان را مطرح کرد و گفت: «ما منتظر ابتکاری برای مرمت مقبره فضولی در کربلا هستیم. فضولی یکی از شاعران بزرگ ادبیات ترکی و یکی از هفت شاعر بزرگ جامعه علوی است. پیوندهای محکمی بین علویان آذربایجان و ترکیه از طریق چهره‌هایی مانند شاه اسماعیل، فضولی و سید نسیمی وجود دارد.» اوزکان سخنان خود را با این جمله به پایان رساند: «این ابتکار آذربایجان، جامعه علویان را گرامی می‌دارد و ارتقا می‌دهد. از الهام علی‌اف که عشق و احترام میلیون‌ها علوی و دولت آذربایجان را به دست آورده است، تشکر می‌کنم. این ابتکاری است که ما مدت‌ها آرزویش را داشتیم. امیدوارم مرمت به زودی آغاز شود و میراث نسیمی به مخاطبان بیشتری برسد.»
در خاتمه باید گفت متأسفانه در سکوت و تعلل نهادهای فرهنگی بین‌المللی ایران، کشورهای منطقه به ویژه دولت باکو در راستا سیاست‌های تحریفی نظام سلطه جهانی، به صورت علنی میراث تاریخی کشورمان را تصاحب می‌کنند و با اقداماتی نمادین، ملل مختلف مناطق پیرامونی را با خود همراه می‌کنند. شاه اسماعیل صفوی، نسیمی و فضولی و …. میراث تاریخی – ادبی این مرز و بوم هستند اما کشورهای منطقه هر کدام با پيوندهای مختلف زبانی، قومی، ادبی، سرزمینی و … بیشترین بهره‌برداری را انجام می‌دهند.
