سهمی که ترکیه از «خاورمیانه جدید» آمریکا برای خود می‌خواهد
اظهارات چند وقت اخیر دولت ترکیه مبنی بر «تکمیل پیمان ملی» و به موازات آن، توزیع پلاک‌های ترکیه در شهرهای عراق و سوریه، از جمله حلب، کرکوک و موصل، با هدف کسب سهمی در طرح «خاورمیانه جدید» آمریکا صورت می‌گیرد. اردوغان با پیشنهاد اتحاد ترکی – کردی – عربی گفته است: «دمشق شهر مشترک ماست. دیاربکر شهر مشترک ماست. ماردین، موصل، کرکوک، سلیمانیه، اربیل، حلب، هاتای، استانبول و آنکارا شهرهای مشترک ما هستند.»
دکتر حسن صادقیان کارشناس مسائل ترکیه
اندیشکده زاویه: اصرار بر تحقق توافق منطقه‌ای ابراهیم، لفاظی‌های مبهم ترامپ و نتانیاهو و راهکارهای ویرانگرشان برای غزه و لبنان، تحرکات برخی کشورهای منطقه برای سهمخواهی از نظم احتمالی نوظهور در منطقه، همراهی و همکاری برخی کشورهای منطقه با سیاستهای استعماری و تهاجمی رژیم صهیونیستی، صلحها و خلع سلاحهای ناگهانی، صلحها و توافقات اجباری و مشکوک، لفاظیها در خصوص حملات به ایران و اشغال دیگر کشورهای محور مقاومت و …. همه حکایت از زمینهچینی برای رخدادهای تلخ و نامبارکی هستند که نظام سلطه با همراهی شرکا و کارگزاران منطقهایشان سال‌هاست منتظر تحقق آن بوده و به تعبیری منتظر نوعی از تقسیم قدرت و تعیین کنشگران جدید و وصول سهمی هستند که حاصل سال‌ها خیانت و همدستی با کشتار و نسل کشی هم کیشان و هم زبانان و هم وطنان دیروز و امروز خود بوده است.
توافق ترکیه با همکاری پ‌ک‌ک، پ‌ی‌د و تحریرالشام / القاعده، مذاکرات فشرده همکاری بارزانی – ترکیه و ستایش‌های پ‌ک‌ک – القاعده / جولانی که سعی در شکل‌گیری در ترکیه دارند، ستایش دیپلمات‌های آمریکایی و بریتانیایی از اتحادیه ملل عثمانی و … خلاصه، همه تلاشی برای تحقق اتفاق سمی جدید علیه منطقه به ویژه کشورهای حوزه محور مقاومت یعنی ایران، لبنان، عراق و دیگر جوامع علوی شیعه میباشد.
در این میان همراهی و همکاری برخی کشورها محسوستر است؛ ترکیه و جمهوری آذربایجان با همکاریهای گسترده و عمیقی که با کشورهای غربی به ویژه آمریکا و رژیم صهیونیستی در طول حداقل دو دهه اخیر داشتند، عملاً در وضعیت کنونی به پیمان کاران اصلی تبدیل شده‌اند که سعی می کنند در تغییر نظم منطقه‌ای و اجرائی شدن طرح خاورمیانه بزرگ پیشقراول باشند.
در خصوص ترکیه باید خاطرنشان کرد اظهارات مختلف اردوغان، باغچلی، اوجالان و باراک حاوی پیام‌هایی است که یکدیگر را تکمیل می‌کنند و کدهای داخلی و خارجی این ابتکار را آشکار می‌کنند. از تجزیه و تحلیل پیام‌های این چهار بازیگر در این ابتکار، میتوان به این گزارهها دست یافت:
طرح «خاورمیانه جدید» آمریکا
این ابتکار یک بُعد خارجی به موازات تغییر رژیم در سوریه و یک بُعد داخلی با هدف «تکمیل» تغییر رژیم در ترکیه دارد. واشنگتن در بُعد داخلی این ابتکار از آنکارا حمایت می‌کند، در حالی که آنکارا در بُعد خارجی با طرح «خاورمیانه جدید» ایالات متحده همسو است. بنابراین، عملیات علیه حزب جمهوری‌خلق و مشروعیت نیروهای دموکراتیک سوریه به یک دستاورد مشترک تبدیل می‌شود.
اظهارات اخیر سفیر آمریکا در ترکیه یعنی تام باراک که به فرستاده رئیس جمهور آمریکا در امور لبنان و سوریه هم منصوب شده است، نشان می‌دهد که ایالات متحده قصد دارد یک جبهه ترکی – کردی – عربی علیه ایران در منطقه ایجاد کند. مسیر ایجاد «خاورمیانه جدید تحت هژمونی اسرائیل» از این جبهه می‌گذرد.
تام باراک، در همکاری با پیمانهای سایکس – پیکو و سِور، خاطرنشان کرده است که مرزهای «ترسیم شده با خط‌کش» اشتباه هستند. سفیر ایالات متحده به این ترتیب هدف خود را برای «بازترسیم نقشه» نشان داده است. پیشنهاد باراک برای «سیستم ملت عثمانی» برای منطقه، این هدف را بیشتر تکمیل می‌کند. جنگی جدید برای دولت‌سازی مجدد در حال وقوع است.
اتحاد ترکی – کردی – عربی اردوغان
اردوغان در سخنان خود بارها به اتحاد «ترک – کرد – عرب» اشاره کرده است. علاوه بر این، اردوغان چندین بار بر این موضوع تأکید کرده و آن را فراتر از ترکیه گسترش داده که عراق و سوریه را نیز شامل می‌شود. به نظر می‌رسد این مسئله تداوم استراتژی احمد داوود اوغلو است که بالکان، سوریه و حتی عراق را میراثی می‌دانست که از امپراتوری عثمانی برای ترکیه به جا مانده بود و این مناطق را به عنوان مناطقی برای گسترش نفوذ ترکیه می‌دید. از سوی دیگر، داوود اوغلو ظهور دولت – ملت‌ها را یک ترفند امپریالیستی می‌دانست و سیاستی را ترویج می‌کرد که اجزای سابق ترکیه را ادغام می‌کرد.
اظهارات چند وقت اخیر دولت ترکیه مبنی بر «تکمیل پیمان ملی» و به موازات آن، توزیع پلاک‌های ترکیه در شهرهای عراق و سوریه، از جمله حلب، کرکوک و موصل، با هدف کسب سهمی در طرح «خاورمیانه جدید» آمریکا صورت می‌گیرد. اردوغان با پیشنهاد اتحاد ترکی – کردی – عربی گفته است: «دمشق شهر مشترک ماست. دیاربکر شهر مشترک ماست. ماردین، موصل، کرکوک، سلیمانیه، اربیل، حلب، هاتای، استانبول و آنکارا شهرهای مشترک ما هستند.»
ایدئولوگ‌های حزب حاکم دو طرح قبلی را با عنوان «گسترش ترکیه با کردها» ارائه کردند. طرح اخیر با عنوان «گسترش ترکیه با کردها و اعراب» به بازار عرضه می‌شود.
رژیم ترکی – کردی – اسلامی
موضوع گسترش ترکیه با کردها و اعراب توسط برخی از سخنگویان دولت به عنوان «امپراتوری ترکیه» مطرح می‌شود.
فروپاشی امپراتوری عثمانی و تأسیس جمهوری ترکیه، به عنوان یک دولت – ملت، توسط توسعه‌طلبان به عنوان منشأ مسئله کردها و سایر مشکلات مختلف در منطقه به تصویر کشیده می‌شود. آن‌ها استدلال می‌کنند که نئوعثمانی‌گرایی، پادزهر این مشکلات است.
آن‌ها نئوعثمانی‌گرایی را بر اساس فرقه‌گرایی «مسلمانان سنی»، چه در داخل و چه در خارج (اتحاد ترک‌های سنی – کردهای سنی – عرب‌های سنی علیه ایران شیعه) بنا می‌کنند.
ائتلاف حزب عدالت و توسعه و حزب حرکت ملی تغییر رژیم را بر اساس ترکیبی از ترکی – اسلامی از طریق یک سیستم ریاست جمهوری آغاز کردند. اکنون، آن‌ها قصد دارند این تغییر را ادامه دهند و تحول دولت را از طریق ترکیبی از ترکی – کردی – اسلامی تکمیل کنند.
معنای گسترده عملیات علیه حزب جمهوری خلق(CHP)
بهرغم همه تحرکات، حزب جمهوری خلق به مثابه حزب بزرگ بلوک اپوزیسیون تاکنون مانع تکمیل طرح تغییر رژیم در ترکیه است. علاوه بر این، حزب جمهوری خلق در انتخابات محلی گذشته به عنوان حزب پیشرو ظاهر شد و اکنون به نظر می‌رسد که اردوغان در انتخابات عمومی بعدی شکست دیگری را تجربه خواهد کرد.
یکی از عواملی که حزب جمهوری خلق را قادر ساخت تا در انتخابات محلی به حزب پیشرو تبدیل شود، توافق شهری بود که با حزب دموکراسی و برابری (DEM) در استان‌های مختلف برقرار کرد. اردوغان با این ابتکار عمل قصد دارد شراکت CHP-DEM را بشکند و DEM را در اتحاد جمهوری یعنی اتحاد احزاب حرکت ملی – عدالت و توسعه AKP-MHP ادغام کرده و راه را برای قانون اساسی جدیدی هموار کند که راه را برای ریاست جمهوری نامحدود هموار می‌کند. اشاره اردوغان به اتحاد “AKP-MHP-DEM” در آخرین سخنرانی خود نشان می‌دهد که این امر تا حدودی از طریق امتیاز ابتکار عمل محقق شده است. با این حال، ادغام DEM در اتحاد جمهور به این معنی نیست که رأی‌دهندگان کرد به اردوغان رأی خواهند داد! ضمن اینکه، رهبران حزب DEM توضیح دادند که این اتحاد فقط مربوط به روند (خلع سلاح) است و پیامدهای آن را پوشش نمی‌دهد.
سرمایهداران ترکیه کاملاً از این ابتکار عمل حمایت می‌کند. گروه‌های سرمایهدار یکی پس از دیگری بیانیه‌هایی صادر کرده و حمایت خود را از این روند اعلام کرده‌اند. اتحاد بورژوازی – زمین‌داران که زیر چتر حزب دموکرات علیه پیشرفت‌های انقلابی جمهوری متحد شده بودند، به تدریج ترکیه را در چارچوب سیستم آتلانتیک، تسلیم اسلام‌گرایی سیاسی کرده و اکنون از بستن «پرانتز صد ساله» حمایت می‌کند.
خلاصه اظهارات اردوغان، باغچلی، اوجالان و باراک این است: «این یک ابتکار کردی نیست؛ بلکه ابتکاری برای محاسبه وقایع ۱۹۲۳ است. بدون شک، طرفداران ۱۹۲۳ نیز محاسبه خود را خواهند داشت. ما بار دیگر روزهایی را تجربه خواهیم کرد که ترک‌ها و کردها، در کنار هم، نقشه‌های امپریالیستی را خنثی خواهند کرد». اردوغان می‌گوید: «امروز، روح ملازگرد، امروز، اتحاد قدس، امروز، هسته جنگ استقلال در حال تغییر شکل است.» جمله «امروز، اتحاد قدس… در حال تغییر شکل است» به چه معناست؟ اردوغان می خواهد چه بگوید؟
پاسخ این است: «اگر اعراب، کردها و ترک‌ها متحد شوند و اتحادی تشکیل دهند، قدس را تصرف و آزاد خواهند کرد!»
در این زمینه، جمله «…امروز، هسته جنگ استقلال در حال تغییر شکل است»، هم در تحلیل جدیدی از ترکیه (ملت) جای می‌گیرد و هم با فراخوانی برای روحیه جدید ملازگرد ترکیب می‌شود. تغییری که بعید است کردها و اعراب از آن راضی باشند؛ چراکه تجربه سلطه عثمانیها همچنان در افکار رهبران کردی- عربی و حتی آحاد مردمی تلخ و آزاردهنده است.
