دیدار جولانی و اردوغان: مسئله بقا و سهم‌خواهی
رهبران آنکارا با دعوت مکرر از جولانی به آنکارا تلاش دارند همواره به رئیس دولت موقت سوریه یادآوری و گوشزد کنند که نبایستی متأثر از تحرکات جهان عرب و حمایت‌های مادی هنگفت‌شان، خدمات و حمایت‌های شریک غیرعرب را فراموش کند.
نویسنده: دکتر حسن کومار، تحلیلگر مسائل سیاسی ترکیه و قفقاز
اندیشکده زاویه: احمد الشرع ملقب به «ابومحمد الجولانی» رئیس دولت موقت سوریه در استانبول روز شنبه 3 خرداد 1404 با «رجب طیب اردوغان» دیدار کرد. این دیدار در دفتر ریاست جمهوری در کاخ «دلما باغچه» برگزار شد و در آن «هاکان فیدان» وزیر امور خارجه، «یشار گولر» وزیر دفاع، «ابراهیم کالین» رئیس سازمان اطلاعات ترکیه؛ همچنین به نمایندگی از دمشق، «اسعد حسن الشیبانی» وزیر امور خارجه و «مرهف ابوقصره» وزیر دفاع دولت سوریه با هدف بحث و تبادل نظر درباره پرونده های مشترک دو کشور، حضور داشتند.
جولانی، بهمن ماه سال گذشته نیز در سفری به آنکارا با اردوغان دیدار و درباره مسائل دوجانبه و تحولات منطقه گفت‌وگو کرد. اردوغان پس از این دیدار در اظهاراتی سفر جولانی به آنکارا را آغاز همکاری و توسعه روابط میان دو کشور دانست و تاکید کرد: به کمک همه نهادهای ترکیه تلاش می‌کنیم که روابط با سوریه به سطح راهبردی ارتقا یابد. وی گفت: اتحاد و همکاری ترکیه و سوریه به امنیت منطقه کمک می‌کند و آن را از تروریسم خالی خواهد کرد. اردوغان افزود: ما بر احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه تاکید می‌کنیم و همواره برای پشتیبانی از حاکمیت جدید این کشور در مبارزه با گروه‌های تروریستی آماده‌ایم.
بعد از فروپاشی بشار اسد اگرچه ماشین تبلیغاتی و رسانه‌ای ترکیه از گشایش و تسهیل گسترده به ویژه در عرصه سیاسی و اقتصادی سخن گفتند، اما تاکنون موانع قدیمی و نوظهور، چالشهای زیادی در برابر رهبران آنکارا ایجاد کرده‌اند و در عمل هیچ‌کدام از سیاست‌ها و اهداف ترکیه جامه عمل نپوشیده است و شگفت آنکه مسئله حضور ترکیه در سوریه از جنبه سیاسی به ابعاد امنیتی و هویتی هم کشانده شده است؛ چرا که از یک طرف رژیم صهیونیستی حضور ترکيه در سوریه را به مثابه تهدید امنیتی تلقی می‌کند و عملاً از تحقق اهداف راهبردی به ویژه تأسیس پایگاه‌های نظامی ممانعت به‌عمل می‌آورد. از طرف دیگر با تقویت نقش‌آفرینی و حمایت‌های جهان عرب از جولانی، به نظر می‌رسد تعلقات هویتی و قومی در این ميان به مثابه موانع عمیق و تاریخی بار دیگر حضور و رهبری بلامنازع اسلاف امپراتوری عثمانی را با چالش روبرو خواهد کرد.
رهبران اسلامگرای ترکیه برای عبور از این دو بحران، در طی ماه‌های گذشته سیاست‌هاي ترکیبی را پیش برده‌اند؛ از یک طرف تلاش می‌کنند با میانجی‌گری کشورهای ثالث و همسو، مانع رژیم صهیونیستی را خنثی و برطرف کنند که در اين ميان گفتگوهای سه جانبه باکو – تل‌آویو – آنکارا در دستور کار است. از طرف دیگر، رهبران آنکارا با دعوت مکرر از جولانی به آنکارا تلاش دارند همواره به رئیس دولت موقت سوریه یادآوری و گوشزد کنند که نبایستی متأثر از تحرکات جهان عرب و حمایت‌های مادی هنگفت‌شان، خدمات و حمایت‌های شریک غیرعرب را فراموش کند.
همان‌طور که در سطور فوق اشاره شد، ترکیه برای دستیابی به سوریه بدون بشار اسد، هزینه‌هاي زيادي را متحمل شد، اما تاکنون نه تنها دستاورد قابل توجه و دائمی نداشته است بلکه این کشور را با تهدیدات جدید مواجه کرده است، لذا برای جبران این وضعیت، نیازمند شدید به ساختار حکومتی مطیع و فرمان‌بر است که قرار است با رهبری آقای جولانی این امر محقق شود. اما همان‌گونه که گفته شد از کانال‌های مختلف به آقای جولانی چراغ سبز نشان داده می‌شود و این رهبران آنکارا را نگران کرده است.
از طرف دیگر مسئله حفظ تمامیت ارضی سوریه دغدغه مشترک رهبران آنکارا و رئیس موقت دولت سوریه است؛ همان‌طور که اخیرا وزیر امورخارجه ایالات متحده آمریکا طی اظهاراتی از خطر فروپاشی دولت موقت سوریه و احتمال بروز جنگ داخلی سخن گفته است، وضعیت سیاسی و تمامیت ارضی سوریه در بحران شدید و تنش به سر می‌برد که این موضوع هم جولانی هم اردوغان را نگران کرده است. چیزی که در دیدار روز شنبه، اردوغان بر آن تأکید کرد و حفظ تمامیت ارضی سوریه را اولویت ترکیه یاد نمود.
از طرف دیگر جولانی هم برای بقا خود و همراهانش نیاز به حمایت همه قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و مدیریت تضاد منافع و اختلافات است؛ چرا که تداوم تنش‌ها در سوریه سرانجام به فروپاشی دولت موقت منجر خواهد شد. لذا برای گذار از این بحران داخلی، در تلاش برای جلب حامیان خارجی و رفع مطالبات گروه‌های متضاد و آنارشیک است.
